اخبار، جعلی یا واقعی؟!

اخبار، جعلی یا واقعی؟!
در عصر امروز که عصر رسانه است، زیرساخت‌ها برای انتشار خبر بسیار مناسب است. خبرها آنی پخش می‌شوند و به صورت لحظه‌ای به مردم می‌رسد. اما سوال اینجاست که آیا این اخبار جعلی هستند یا واقعی؟! 

اول ببینیم معنای خبر چیست که ممکن است جعلی یا واقعی باشد. خبر تعریف واحدی ندارد. به عنوان مثال سردبیر نشریه تایمز لندن می‌گوید: خبر یعنی مردم، انچه که از مردم گرفته می‌شود و به مردم باز می‌گردد. در تعریف از خبر دیگری داریم: خبر گزارش عینی واقعیت‌هاست که دارای یک یا چند ارزش خبری بوده و احتمالا تحت تاثیر عوامل درون سازمانی یا بیرون سازمانی شکل گرفته است. اما مهمترین تعریف خبر، تعریفی است که کمیسیون بین المللی مطالعه ارتباطات سازمان ملل متحد یعنی کمیسیون مک براید ارایه کرده است. کمیسیون مک براید می‌گوید: خبر باید ۵ ویژگی داشته باشد:
۱. فورا پس از حادثه‌ای به جریان بیفتد. (تازه باشد)
۲. دارای اطلاعات تازه باشد.
۳. برای عموم مردم جالب و جذاب باشد.
۴. فراگیر باشد و بر روی تعداد زیادی از افراد تاثیرگزار باشد.
۵. ادراکات سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و حتی ورزشی جامعه را به خوبی منعکس کند.

رضا روحانی - رضا روحانی - رضا روحانی - رضا روحانی

منبع خبر

هر خبر منبعی دارد. اگر حادثه‌ای رخ دهد، اولین کسانی که از ان مطلع می‌شوند به عنوان منبع خبر برای خبرنگاران اهمیت دارند. منابع خبر ممکن است یا مردم باشد، مسئولین و شخصیت‌های برجسته باشند و یا سازمان‌ها و نهادهای دولتی و غیر دولتی باشند. اما گاهی اوقات (اکثر مواقع) منبع خبر ناشناس است و تنها یک رسانه با او در ارتباط است و اجازه شناخته شدن او را نمی‌دهند. به نوعی منبع را خریداری می‌کنند! تا از رقبای رسانه‌ای‌شان پیش بیفتند. (البته من به شخصه با این کار مخالفم) بنابراین در این مواقع مهمترین منبع خبر در ذهن مردم، خبرنگار و آن رسانه است. اینجاست که سایر رسانه‌ها مجبورند خبر را نقلی کار کنند و خبرنگار بدون دریافت حق الزحمه به منزل برود.

نوشته‌ای از رضا روحانی - خبرنگار، مدیاکوچ و مشاور رسانه

پذیرش خبر جعلی توسط مغز انسان

گاهی اوقات خبرها تا حدی مضحک و غیر منطقی هستند که مردم باور می‌کنند. چرا؟ چون مغز انسان اطلاعات همسو با باورهایش را صرف نظر از عجیب و غیر منطقی بودنش، به راحتی می‌پذیرد. اطلاعات خبری در مغز انسان از مسیری یکسان و مشخص عبور می‌کند. پس با هر بار تکرار، این مسیر تقویت شده و گسترده‌تر و قدرتمند‌تر عمل می‌کند. اگر انسان در پذیرش اطلاعات متناقض با باورهایش مقاومت کند، رفته رفته در تحلیل و بررسی هر نوع اطلاعات جدید ناتوان خواهد شد. منابع خبری بر همین ویژگی مغز انسان تکیه زده‌اند و اخبار دروغ مطابق با ذهنیت افراد تولید و منتشر می‌کنند. روایتی جدید می‌سازند و با ان روایت را مدام تکرار می‌کنند تا باور جدیدی برای انسان ساخته شود و انسان با خود بگوید: این روایت که هر روز تکرار می‌شود، پس واقعیت دارد. سپس به آرامی اخبار جعلی را روی ان روایت‌های دروغ سوار می‌کنند. و اینجاست که مغز گیج می‌شود! اخبار جدید با باورهای قبلی مغز در تناقض است و انسان نمی‌داند که بپذیرد یا نپذیرد؟ حال از شما می‌پرسم: این اخبار را بپذیریم یا نپذیریم؟!

نوشته‌ای از رضا روحانی - خبرنگار، مدیا کوچ و مشاور رسانه